Rozdział I

Słownik terminów

§ 1

Na potrzeby dokumentu zostają doprecyzowane znaczenia poniższych pojęć:

• Dziecko – każda osoba poniżej 18. roku życia.
• Opiekun dziecka – osoba uprawniona do reprezentacji i stanowieniu o dziecku, w szczególności jego przedstawiciel ustawowy (rodzic/opiekun prawny)
• Zgoda opiekuna dziecka – zgoda co najmniej jednego z opiekunów dziecka. Jednak gdy brak porozumienia między opiekunami dziecka, należy poinformować ich o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd.
• Zgromadzenie – Zgromadzenie Panien Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny, z siedzibą władz generalnych w Krakowie, przy ul. św. Jana 7.
• Dom zakonny – dom prawnie ustanowiony i erygowany przez kompetentną władzę, zarządzany przez przełożoną. Pod tym pojęciem należy także rozumieć inne domy, będące własnością Zgromadzenia.
• Przełożona – osoba mianowana przez Przełożoną Generalną Zgromadzenia, odpowiedzialna za bieżącą działalność domu zakonnego i zatrudnionych w nim pracowników.
• K (konstytucje) i D (dyrektorium) – prawo własne Zgromadzenia Panien Ofiarowania NMP.
• Delegat Zgromadzenia – osoba wyznaczona przez Zgromadzenie do przyjmowania zgłoszeń o zagrożeniu dobra dziecka lub jego krzywdzie i do podejmowania interwencji oraz udzielenia wsparcia dziecku i jego bliskim. W przypadku nieobecności inna osoba wskazana do zastępstwa na tym stanowisku (przełożona domu).
• Osoba zakonna – siostra po profesji zakonnej, delegowana przez przełożoną generalną do wypełnienia zleconych zadań w domu zakonnym.
• Pracownik – osoba zatrudniona w  domu zakonnym lub rekolekcyjnym na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilno-prawnej.
• Wolontariusz, Praktykant  – osoby realizujące zadania określone stosownym   porozumieniem/umową w domu zakonnym lub rekolekcyjnym.
• Przemoc wobec dziecka – jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste dziecka, w szczególności narażające je na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające jego godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na jego zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy. Rodzaje przemocy wobec dziecka to:
  • Przemoc fizyczna wobec dziecka, to każda forma fizycznego przymusu lub przemocy ze strony rodzica lub opiekuna, czyli osoby odpowiedzialnej za dziecko, która prowadzi do urazu fizycznego lub psychicznego albo wiąże się z ryzykiem takiego urazu.
  • Przemoc psychiczna, niefizyczna, nazywaną również przemocą emocjonalną, jest to szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a rodzicem lub opiekunem, obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania.
  • Cyberprzemoc to wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych – komunikatorów, czatów, stron internetowych, mediów społecznościowych, blogów, SMS-ów, MMS-ów. Może mieć formę wulgarnych wiadomości, obraźliwych komentarzy (hejt, trolling), rozpowszechniania zdjęć ukazujących małoletniego w niekorzystnym świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking), ujawniania tajemnic (outing), itp.
  • Wykorzystanie seksualne jest określane jako wciąganie osoby małoletniej w sferę aktywności seksualnej, nieadekwatnej do jego etapu rozwojowego, w sferę działań, których dziecko nie rozumie i nie jest w stanie zaakceptować i które naruszają jednocześnie normy prawne i społeczne.
  • Przemoc rówieśnicza – to zjawisko polegające na agresywnym i celowym dręczeniu, nękaniu czy prześladowaniu jednego lub kilku rówieśników w celu wywarcia na nich presji lub zadawania cierpienia. Może ona przybierać formy: fizyczną, werbalną, elektroniczną, relacyjną, materialną, seksualną – fizycznie i werbalnie.
• Osoba odpowiedzialna za politykę ochrony, wdrażająca standardy ochrony dzieci – wyznaczona osoba sprawująca nadzór nad prawidłowym stosowaniem standardów ochrony dzieci oraz ich aktualizacji.
• Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.
• Rejestr interwencji – dokumentacja zawierająca rejestr ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru dziecka, uwzględniający informacje o zgłoszeniu ze wskazaniem osoby zgłaszającej, osoby podejrzewanej o krzywdzenie (opiekun, członek personelu, inne dziecko, inna osoba), rodzaju podjętej interwencji, daty interwencji oraz dokumenty wytworzone podczas interwencji (m.in. notatki służbowe, karty interwencji, kopie zawiadomień/wniosków wysyłanych do właściwych służb).

Rozdział II

Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dziecka

§2

1. W ośrodkach i placówkach Zgromadzenia osoby zakonne i pracownicy posiadają wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci. 

2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka osoby zakonne i pracownicy placówki podejmują rozmowę z rodzicami lub opiekunami prawnymi dziecka, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania pomocy.

3. Osoby zakonne i pracownicy monitorują dobrostan dziecka.

4. Osoby zakonne i pracownicy znają i stosują zasady bezpiecznych relacji: personel – dziecko i dziecko – dziecko ustalone dla naszych placówek. Zasady stanowią Załącznik nr 1 do niniejszej Polityki.

5. Rekrutacja pracowników i przygotowywanie osób zakonnych do wykonywania obowiązków w placówkach, gdzie przebywają dzieci, odbywa się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji personelu. Zasady stanowią Załącznik nr 2 do niniejszej Polityki.

Rozdział III

Procedury interwencji w przypadku krzywdzenia dzieci

§ 3

W przypadku podejrzenia przez osobę zakonną lub pracownika świeckiego Zgromadzenia, że dziecko jest krzywdzone na terenie placówki lub poza nią, każde z nich ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania uzyskanej informacji przełożonej placówki/domu.

§ 4

1. Przełożona wzywa opiekunów dziecka, którego krzywdzenie podejrzewa, oraz informuje ich o podejrzeniu.

2. Jeżeli krzywdzenie dziecka miało miejsce na terenie placówki/domu zakonnego, przełożona odsuwa od pracy osobę zakonną lub pracownika/przeprowadza rozmowę dyscyplinującą/w przypadku braku poprawy kończy współpracę.

3. Przełożona powinna sporządzić pisemny opis (diagnozę) zdarzenia oraz sytuacji rodzinnej/środowiskowej/ szkolnej dziecka na podstawie rozmów z dzieckiem/rodzicami/opiekunami, Załącznik nr 3 i zaproponować plan pomocy dziecku.

4. Plan pomocy dziecku powinien zawierać:

a) propozycję zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, w tym zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia do odpowiedniej placówki, np. Ośrodka Pomocy Społecznej;

b) wsparcie, jakie placówka/dom zakonny zaoferuje dziecku, np. materialne, duchowe;

c) zaproponowanie dziecku/rodzicom pomocy psychologicznej/medycznej/ duchowej/prawnej, jeżeli zaistnieje taka potrzeba.

§ 5

1. W przypadkach bardziej skomplikowanych (dotyczących wykorzystania seksualnego oraz znęcania się fizycznego i psychicznego z dużym natężeniem) oraz, gdy krzywdzenie miało miejsce na terenie placówki/domu Zgromadzenia przez jednego z pracowników, wówczas przełożona powołuje do udziału w interwencji pomoc w osobie Delegata Zgromadzenia do Spraw Ochrony Małoletnich oraz innego pracownika, który ma wiedzę o dziecku lub jego krzywdzeniu. Celem jest skorzystanie z ich pomocy przy rozmowie z dzieckiem o trudnych doświadczeniach i przy podjęciu procedury zgłoszenia. W rozmowach z małoletnim powinien towarzyszyć opiekun.

2. Przełożona, po ocenieniu przez zespół statusu prawnego formy krzywdzenia małoletniego, informuje rodziców/opiekunów dziecka o obowiązku wszczęcia przez placówkę ścieżki interwencji (karnej, cywilnej/rodzinnej) i zwraca się do odpowiednich organów o pomoc, np. do pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej lub w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka – do policji lub prokuratury, wypełniając odpowiedni formularz Zgłoszenia
– Załączniki nr 4. 

3. Gdy czynu karalnego dopuściła się osoba zakonna, należy to również zgłosić do Zarządu Zgromadzenia Panien Ofiarowania NMP, w celu wszczęcia dochodzenia kanonicznego.

4. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji instytucji wskazanych w punktach poprzedzających.

5. W przypadku, gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka, przełożona wraz z zespołem pomocowym wzywa opiekunów dziecka na rozmowę wyjaśniającą i informuje o możliwości zdiagnozowania krzywdy w innej bezstronnej instytucji. Ze spotkania sporządza się notatkę/protokół.   

§ 6

1. Z przebiegu interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi Załącznik nr 5 do niniejszej Polityki. Kartę interwencji załącza się do domowego Rejestru Interwencji, który jest dokumentem tajnym, zabezpieczonym, do wglądu tylko dla uprawnionej osoby.

2. Wszystkie osoby zakonne i  pracownicy świeccy, którzy w związku z wykonywanymi zadaniami w domu/placówce podjęły informacje o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązani do zachowania tych informacji w tajemnicy, włączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

Rozdział IV

Zasady ochrony wizerunku dziecka

§ 7

1. Zgromadzenie Panien Ofiarowania NMP zapewnia w swych domach i placówkach  standardy ochrony danych osobowych dzieci zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. (patrz: dokument: Polityka ochrony danych osobowych przetwarzanych w Zgromadzeniu Panien Ofiarowania NMP, zatwierdzona 30 kwietnia 2019 roku)

2. Zgromadzenie, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.

3. Wytyczne dotyczące zasad publikacji wizerunku dziecka stanowią Załącznik nr 6 do niniejszej Polityki.

§ 8

1. Pracownikom i członkom Zgromadzenia nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie domu zakonnego bez pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.

2. W celu uzyskania zgody, o której mowa powyżej, pracownik lub członek Zgromadzenia może skontaktować się z opiekunem dziecka i ustalić procedurę uzyskania zgody. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.

3. Jeżeli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.

§ 9

1. Upublicznienie przez pracownika i członków Zgromadzenia wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.

2. Pisemna zgoda, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać informację, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany (np. że umieszczony zostanie na stronie Zgromadzenia w celach promocyjnych).

Rozdział V

Zasady dostępu dzieci do Internetu

§ 10

1. W domach Zgromadzenia, gdzie udostępnia się przebywającym tam dzieciom dostęp do Internetu, stosuje się działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju; w szczególności należy zainstalować i aktualizować oprogramowanie zabezpieczające. Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych stanowią Załącznik 7 do niniejszej Polityki.

2. Na terenie domów lub placówek Zgromadzenia dostęp dziecka do Internetu możliwy jest jedynie:

a)     pod nadzorem opiekuna, wychowawcy, w czasie odbywających się zajęć;

b) bez nadzoru opiekuna, ale na wyznaczonych do tego komputerach, na których utworzone jest oddzielne konto dla dzieci, odpowiednio zabezpieczone;

c)     nie udostępnia się dzieciom haseł sieci wi-fi w domach Zgromadzenia;

3. Podczas zajęć formacyjnych i duszpasterskich w naszych placówkach istnieje zakaz korzystania z własnych komórek.

4.  W przypadku dostępu realizowanego pod nadzorem opiekuna lub gdy dziecko posiada własny Internet, pracownik ma obowiązek informowania małoletnich o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu. W miarę możliwości osoby odpowiedzialne za dzieci lub odpowiedzialne za Internet przeprowadzają z dziećmi pogadanki, dotyczące bezpiecznego korzystania z Internetu.

5. Domy Zgromadzenia, gdzie spotykają się lub przebywają dzieci, zapewniają stały dostęp do materiałów edukacyjnych, dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu, przy komputerach, z których możliwy jest dostęp do sieci.

§ 11

1. Osoba odpowiedzialna za Internet zapewnia, aby sieć internetowa domu Zgromadzenia była zabezpieczona przed niebezpiecznymi treściami, instalując i aktualizując odpowiednie oprogramowanie.

2. W przypadku znalezienia niebezpiecznych treści, wyznaczona osoba stara się ustalić, kto korzystał z komputera w czasie ich wprowadzenia.

3. Informację o dziecku, które korzystało z komputera w czasie wprowadzenia niebezpiecznych treści, przekazuje opiekunowi dziecka lub przełożonej domu zakonnego, którzy aranżują rozmowę z dzieckiem i jego rodzicem lub z psychologiem.

3.   Jeżeli w wyniku przeprowadzonej rozmowy przełożona lub psycholog uzyskają informację, że dziecko jest krzywdzone, podejmują działania opisane w rozdziale III niniejszej Polityki.

Rozdział VI

Monitoring stosowania Polityki

§ 12

1. Zarząd Zgromadzenia Panien Ofiarowania NMP wyznacza każdorazową przełożoną domu zakonnego jako osobę odpowiedzialną za Politykę ochrony dzieci i wdrażanie Standardów ochrony dzieci w danym domu zakonnym.

2. Osoba, o której mowa w punkcie poprzedzającym, jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji Polityki, za reagowanie na sygnały naruszenia Polityki i prowadzenie rejestru zgłoszeń oraz za proponowanie zmian w Polityce.

3. Osoba, o której mowa w pkt. 1, przeprowadza wśród członków Zgromadzenia i zatrudnionych pracowników w danym domu – raz na 12 miesięcy – ankietę monitorującą poziom realizacji Polityki. Wzór ankiety stanowi Załącznik nr 8 do niniejszej Polityki.

4.   W ankiecie można proponować zmiany Polityki.

5.  Osoba, o której mowa w pkt. 1, dokonuje opracowania wypełnionych ankiet. Sporządza na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje do wglądu Delegatowi Zgromadzenia.

6.  Delegat Zgromadzenia do Spraw Ochrony Małoletnich, którym jest s. Paulina Turwoń, którego głównym zadaniem jest przyjmowanie zgłoszeń o zagrożeniu dobra dziecka, jego krzywdzie i podejmowanie interwencji oraz udzielenie wsparcia. Delegat powinien w imieniu Zgromadzenia nadzorować i wspierać osoby odpowiedzialne za wdrożenie i monitorowanie Polityki w domach zakonnych.

7. Delegat w porozumieniu z Zarządem Zgromadzenia wprowadza do Polityki obowiązującej w Zgromadzeniu niezbędne zmiany i ogłasza członkom Zgromadzenia, pracownikom domu zakonnego, dzieciom oraz ich opiekunom nowe brzmienie Polityki.

Rozdział VII

Przepisy końcowe

§ 13

1.  Polityka wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.

2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla członków Zgromadzenia, jego pracowników, dzieci i ich opiekunów, w szczególności poprzez wywieszenie w miejscu przeznaczonym na ogłoszenia lub poprzez przesłanie jej tekstu drogą elektroniczną oraz poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Zgromadzenia, w Biuletynie Zgromadzenia i wywieszenie w widocznym miejscu w siedzibie, również w wersji skróconej, przeznaczonej dla dzieci. Polityka w wersji zrozumiałej dla dzieci stanowi Załącznik

     nr 9

3. Wszyscy duszpasterze angażowani przez Zgromadzenie do pracy z dziećmi i młodzieżą, osoby zakonne, pracownicy i wolontariusze świeccy oraz inne osoby zaangażowane w pracę z dziećmi i młodzieżą w ramach domów zakonnych zobowiązani są do zapoznania się z treścią Polityki ochrony dzieci i młodzieży oraz do podpisania Deklaracji respektowania Standardów ochrony dzieci i młodzieży w praktyce wychowawczo-duszpasterskiej Zgromadzenia Sióstr Prezentek – Załącznik nr 10.